Meningite wuute gi ci sumb yi

Contenu supprimé Contenu ajouté
Pamaboca (waxtaancëru)
Créé en traduisant la page « Meningitis »
Pamaboca (waxtaancëru)
Créé en traduisant la page « Meningitis »
Rëdd 1 :
{{Infobox medical condition (new)|name=Meningitis|image=Meninges-en.svg|caption=Meninges of the [[central nervous system]]: [[dura mater]], [[arachnoid mater]], and [[pia mater]].|field=[[Infectious disease (medical specialty)|Infectious disease]], [[neurology]]|symptoms=[[Fever]], [[headache]], [[neck stiffness]]<ref name=CDC2014B/>|complications=[[Deafness]], [[epilepsy]], [[hydrocephalus]], [[cognitive deficit]]s<ref name=Lancet/><ref name=NEJM/>|onset=|duration=|causes=Viral, bacterial, other<ref name=Ginsberg/>|risks=|diagnosis=[[Lumbar puncture]]<ref name=CDC2014B/>|differential=[[Encephalitis]], [[brain tumor]], [[lupus]], [[Lyme disease]], [[seizures]], [[neuroleptic malignant syndrome]],<ref>{{cite book|last1=Ferri|first1=Fred F.|title=Ferri's differential diagnosis : a practical guide to the differential diagnosis of symptoms, signs, and clinical disorders|date=2010|publisher=Elsevier/Mosby|location=Philadelphia |isbn=978-0-323-07699-9|page=Chapter M|edition=2nd}}</ref> [[naegleriasis]]<ref name="MMWR2008">{{cite journal | title = Primary amebic meningoencephalitis – Arizona, Florida, and Texas, 2007 | journal = MMWR. Morbidity and Mortality Weekly Report | volume = 57 | issue = 21 | pages = 573–27 | date = May 2008 | pmid = 18509301 | url = https://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/mm5721a1.htm | author1 = Centers for Disease Control Prevention (CDC) }}</ref>|prevention=[[Vaccination]]<ref name=Lancet/>|treatment=|medication=[[Antibiotics]], [[antivirals]], [[steroids]]<ref name=CDC2014B/><ref name=CDC2016Vir/><ref name=IDSA/>|frequency=8.7 million (2015)<ref name=GBD2015Pre/>|deaths=379,000 (2015)<ref name=GBD2015De/>}}'''Meningite''' nekk na xeetu mettit yu tar la yuy jàpp cër yiy aar yuuru nit ki, ak doqam, te ñu koy gëna woowe meninge.<ref>Sáez-Llorens X, McCracken GH (June 2003). "Bacterial meningitis in children". Lancet. 361 (9375): 2139–48. doi:10.1016/S0140-6736(03)13693-8. <nowiki>PMID 12826449</nowiki>.[https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0140673603136938]</ref> Ni muy gëna feeñee ci nit mooy yaram wu tàng, mettitu bopp ak ndong lu bañ.<ref>"Bacterial Meningitis"''. CDC. 1 April 2014.'' Archived ''from the original on 5 March 2016. Retrieved 5 March 2016.[https://www.cdc.gov/meningitis/bacterial.html]''</ref> Yenn saay mu feeñee neeneen, lu ci melni xel mu jaxasoo ak ñàkka xàmme yenn mbir, waccu, bëggul leeraay ak xumbaay.<ref>"Bacterial Meningitis"''. CDC. 1 April 2014.'' Archived ''from the original on 5 March 2016. Retrieved 5 March 2016.[https://www.cdc.gov/meningitis/bacterial.html]''</ref> Neneen lay feeñee ci xale yi, lu ci melni gaawa mer, tayeel, wala baña lekk.<ref>"Bacterial Meningitis"''. CDC. 1 April 2014.'' Archived ''from the original on 5 March 2016. Retrieved 5 March 2016.[https://www.cdc.gov/meningitis/bacterial.html]''</ref> Ni muy tàmbalee feeñ ci yaramu ki ko am, mën na wane ban xeetu Meningite la am; ci misaal, Meningite bi bacterie meningococcal mën na ànd ak yeneen xeetu feeñal ci deru nit ki.<ref>van de Beek D, de Gans J, Tunkel AR, Wijdicks EF (January 2006). "Community-acquired bacterial meningitis in adults". The New England Journal of Medicine. 354 (1): 44–53. doi:10.1056/NEJMra052116. <nowiki>PMID 16394301</nowiki>.[https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16394301]</ref>
 
Wiris, bakteri wala yeneen doomi jàngoro mën nañu jàpp wàll yu bari ci yaram wi, garab yi itam mën nañu ko waaye bariwul.<ref>Ginsberg L (March 2004). "Difficult and recurrent meningitis" (PDF). Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry. 75 Suppl 1 (90001): i16–21. doi:10.1136/jnnp.2003.034272. PMC 1765649. <nowiki>PMID 14978146</nowiki>. Archived (PDF) from the original on 21 January 2012.[https://jnnp.bmj.com/content/jnnp/75/suppl_1/i16.full.pdf]</ref> Meningite mën na faat doomu aadama ndax li muy yàq dafa jege yuur gi ak moelle epiñeer; moo tax, su dalee nit ki dañu ko wara gaaw faj.<ref>Tunkel[["Viral AR,Meningitis". HartmanCDC. BJ,26 Kaplan SL, Kaufman BA, Roos KL, Scheld WM, Whitley RJ (November 2004)2014. "PracticeArchived guidelines forfrom the managementoriginal ofon bacterial4 meningitis"March (PDF)2016. ClinicalRetrieved Infectious5 Diseases.March 39 (9): 1267–842016. doi:10.1086/425368. <nowiki>PMID 15494903</nowiki>. [https://watermark.silverchair.com/39-9-1267.pdf?token=AQECAHi208BE49Ooan9kkhW_Ercy7Dm3ZL_9Cf3qfKAc485ysgAAAlQwggJQBgkqhkiG9w0BBwagggJBMIICPQIBADCCAjYGCSqGSIb3DQEHATAeBglghkgBZQMEAS4wEQQMBwbyTP195uavsvkFAgEQgIICB5C6EwnInldd-DhNmNK5bYot96xKys9p916RawfZ6WRIzlVE6VGMSOYlg8GjdmXokMxRp1KqqrM40NklJTE6aRhvVI3-KiG6OgESTbBuybGp1utLRyl20AsZwByKoFinXUXZfDtwTMvg2T5G_SnlBEj2EYiQpHAeN1H4YtGLAxhi4g_8tm5jqoNUAaZHVxJm73ukn3GZH-cHMR8wLRBCAbLVsjPpTejRjOirdepQFy5DbY1WZ3LfSVdRrzPFF6LBmOraUnpM4_e-n-soSI-mQu4V8AQjDG1DUhdufJrgD4Y71QZhkrBzqjNL-ufmylDNLoMtXLmjibbJ4lnZy0N0XxnsipJAjK-a5dNkPcY0DxCjux77A_WhvOdltwzBxHfKm5A2vklSELUz2tIsxT9Qq6fZRpY0yrQI2e_9b9IJnZSMAqM0_nZ_RY66rtiB-mEX-o5nGghigckxFsAYj5tZYQrH4V5YuL5OiDy8OfW2YZ4tGM6Tn4Y32pDdXoDyVxDsX-RyhHDyNXWmTB5Hb8WCCX0Q4O28h0jeJTgjZzAR_cVGt3HZQWTEDnr8nT8IPUXPomAbJpH1PbGb1lsL9a2yaOw296kfeZObmtdpLtH5aTku5rGxFZ9Ur3yHwKeg7MnQf4M5tymihU-0DHhuEmeHgqDnxN_uBsPKdp8IHamVVvASS-mRk94rUg Archived]]</ref> Suñu jamee (Une ponction lombaire) nit ki ci yaram lañuy mëna xam ndax amna Meningite am déet. Dañuy roof ràbb ci kanaal rachidien bi ngir taataan lenn ci liquide cephalo-rachidien (LCR), bi muur yuur gi ak moelle epiñeer bi. Ci ab labo lañu càmbaree LCR.<ref>"Bacterial Meningitis"[https://web. CDCarchive.org/web/20110409213806/http://cid.oxfordjournals.org/content/39/9/1267.full.pdf]{{cite 1journal|vauthors=Tunkel AprilAR, 2014.Hartman ArchivedBJ, fromKaplan theSL, originalKaufman onBA, 5Roos MarchKL, 2016.Scheld RetrievedWM, 5Whitley MarchRJ|title=Practice 2016guidelines for the management of bacterial meningitis|journal=Clinical Infectious Diseases|volume=39|issue=9|pages=1267–84|date=November 2004|pmid=15494903|doi=10.[1086/425368|url=http://cid.oxfordjournals.org/content/39/9/1267.full.pdf|archive-url=https://wwwweb.cdcarchive.govorg/meningitisweb/bacterial20110409213806/http://cid.html]oxfordjournals.org/content/39/9/1267.full.pdf|df=dmy-all|url-status=live|archive-date=9 April 2011}}</ref>
 
Amna yenn xeetu meningite yoo xamni boo ñaqoo duñu la mënal dara, muy ñaq biy aare ci méningocoque, oreillon, pneumocoque ak Hib.<ref>Sáez-Llorens X, McCracken GH (June 2003). "Bacterial meningitis in children". Lancet. 361 (9375): 2139–48. doi:10.1016/S0140-6736(03)13693-8. PMID [https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(03)13693-8/fulltext 12826449]</ref> Ñi nekk ci barab bu am yenn xeeti meningite yi mën nañuy jëfandikoo antibiotique, baaxna ci lool.<ref>"Bacterial Meningitis". CDC. 1 April 2014. Archived from the original on 5 March 2016. Retrieved 5 March 2016.[https://www.cdc.gov/meningitis/bacterial.html]</ref> Li ñu wara njëkka jox ki am meningite bu metti bi mooy ay antibiotique ak yenn garab yuy xeex doomu jàngoro ji (virus).<ref>"Bacterial Meningitis". CDC. 1 April 2014. Archived from the original on 5 March 2016. Retrieved 5 March 2016.[https://www.cdc.gov/meningitis/bacterial.html]</ref> Soo bañee meningite bi indal la mettit yu dara wala mu am lumuy yàq ci sa der, dangay jël ay corticostéroïde ngir mu aar la ci yooyu jafe-jafe.<ref>Tunkel AR, Hartman BJ, Kaplan SL, Kaufman BA, Roos KL, Scheld WM, Whitley RJ (November 2004). "Practice guidelines for the management of bacterial meningitis" (PDF). Clinical Infectious Diseases. 39 (9): 1267–84. doi:10.1086/425368. <nowiki>PMID 15494903</nowiki>. Archived (PDF) from the original on 9 April 2011.[https://academic.oup.com/cid/article/39/9/1267/402080]</ref> Meningite mën na indil nit ki ay jafe-jafe su yàggee, maanaam mën nala tëxloo, soyloo, wala xel mu wayadi, sudee teelu ñu ko faj.<ref>van de Beek D, de Gans J, Tunkel AR, Wijdicks EF (January 2006). "Community-acquired bacterial meningitis in adults". The New England Journal of Medicine. 354 (1): 44–53. doi:10.1056/NEJMra052116. <nowiki>PMID 16394301</nowiki>.[https://www.nejm.org/doi/10.1056/NEJMra052116]</ref>
 
Ci atum 2015, meningite jàpp na lu tollu ci 8,7 milioŋ ciy nit.<ref>GBD 2015 Disease Injury Incidence Prevalence Collaborators (October 2016). "Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1545–1602. doi:10.1016/S0140-6736(16)31678-6. PMC 5055577. <nowiki>PMID 27733282</nowiki>.[https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27733282]</ref> Feebar bi faatna 379 000 nit ci àdduna bi, wuute ak limu 464 000 yi mu faat ci atum 1990.<ref>GBD 2013 Mortality Causes of Death Collaborators (January 2015). "Global, regional, and national age-sex specific all-cause and cause-specific mortality for 240 causes of death, 1990–2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013". Lancet. 385 (9963): 117–71. doi:10.1016/S0140-6736(14)61682-2. PMC 4340604. <nowiki>PMID 25530442</nowiki>.[https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25530442]</ref> Su nit ñi jëlee garab yi war ci meningitu bakteri bi, du mëna faat lu yegg 15%.<ref>"Bacterial Meningitis". CDC. 1 April 2014. Archived from the original on 5 March 2016. Retrieved 5 March 2016.[https://www.cdc.gov/meningitis/bacterial.html]</ref> At mu nekk dina am feebaru meningite bu bakteri ci diggante weeru decembre ak juin ci biir Afrique suufu Sahara, ñu gën ko xame ci turu ceinture de meningite.<ref>"Meningococcal meningitis Fact sheet N°141". WHO. November 2015. Archived from the original on 5 March 2016. Retrieved 5 March 2016.[https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/meningococcal-meningitis]</ref> Feebar bi mën na feeñ ci yeneen gox ci àdduna bi waaye du bari noonu.<ref>"Meningococcal meningitis Fact sheet N°141". WHO. November 2015. Archived from the original on 5 March 2016. Retrieved 5 March 2016.[https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/meningococcal-meningitis]</ref> Baatu meningite mingi bawoo grek μῆνιγξ méninx, "membrane" ak sufiksu -ite, "inflammation."<ref>Mosby's pocket dictionary of medicine, nursing & health professions (6th ed.). St. Louis: Mosby/Elsevier. 2010. p. traumatic meningitis. <nowiki>ISBN 978-0-323-06604-4</nowiki>. Archived from the original on 10 September 2017.[https://books.google.sn/books?id=_QGaoiFCIDMC&pg=PT4755&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false]</ref>