Meningite wuute gi ci sumb yi

Contenu supprimé Contenu ajouté
Pamaboca (waxtaancëru)
Créé en traduisant la page « Meningitis »
 
Pamaboca (waxtaancëru)
Créé en traduisant la page « Meningitis »
Rëdd 1 :
{{Infobox medical condition (new)|name=Meningitis|image=Meninges-en.svg|caption=Meninges of the [[central nervous system]]: [[dura mater]], [[arachnoid mater]], and [[pia mater]].|field=[[Infectious disease (medical specialty)|Infectious disease]], [[neurology]]|symptoms=[[Fever]], [[headache]], [[neck stiffness]]<ref name=CDC2014B/>|complications=[[Deafness]], [[epilepsy]], [[hydrocephalus]], [[cognitive deficit]]s<ref name=Lancet/><ref name=NEJM/>|onset=|duration=|causes=Viral, bacterial, other<ref name=Ginsberg/>|risks=|diagnosis=[[Lumbar puncture]]<ref name=CDC2014B/>|differential=[[Encephalitis]], [[brain tumor]], [[lupus]], [[Lyme disease]], [[seizures]], [[neuroleptic malignant syndrome]],<ref>{{cite book|last1=Ferri|first1=Fred F.|title=Ferri's differential diagnosis : a practical guide to the differential diagnosis of symptoms, signs, and clinical disorders|date=2010|publisher=Elsevier/Mosby|location=Philadelphia |isbn=978-0-323-07699-9|page=Chapter M|edition=2nd}}</ref> [[naegleriasis]]<ref name="MMWR2008">{{cite journal | title = Primary amebic meningoencephalitis – Arizona, Florida, and Texas, 2007 | journal = MMWR. Morbidity and Mortality Weekly Report | volume = 57 | issue = 21 | pages = 573–27 | date = May 2008 | pmid = 18509301 | url = https://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/mm5721a1.htm | author1 = Centers for Disease Control Prevention (CDC) }}</ref>|prevention=[[Vaccination]]<ref name=Lancet/>|treatment=|medication=[[Antibiotics]], [[antivirals]], [[steroids]]<ref name=CDC2014B/><ref name=CDC2016Vir/><ref name=IDSA/>|frequency=8.7 million (2015)<ref name=GBD2015Pre/>|deaths=379,000 (2015)<ref name=GBD2015De/>}}'''Meningite''' aynekk metitna xeetu mettit yu tar la yuy jàpp cër yiy aar yuuru nit ki, ak doqam, te ñu koy gëna woowe meninge.<ref>[["BacterialSáez-Llorens Meningitis".X, CDC.McCracken 1GH April(June 20142003). Archived"Bacterial frommeningitis thein originalchildren". onLancet. 5361 March(9375): 20162139–48. Retrieveddoi:10.1016/S0140-6736(03)13693-8. 5<nowiki>PMID March 201612826449</nowiki>.][https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0140673603136938]</ref> Ni muy gëna feeñee ci nit mooy yaram wu tàng, mettitu bopp ak ndong lu bañ.<ref>[[Sáez-Llorens"Bacterial X,Meningitis"''. McCrackenCDC. GH1 (JuneApril 2003)2014.'' "BacterialArchived meningitis''from inthe children".original Lanceton 5 March 2016. 361Retrieved (9375):5 2139–48.March doi2016.[https:10//www.1016cdc.gov/meningitis/S0140-6736(03)13693-8. PMID 12826449bacterial.html]]''</ref> Yenn saysaay mu feeñee neeneen, lu ci melni xel mu jaxasoo ak ñàkka xàmme yenn mbir, waccu, bëggul leeraay ak xumbaay.<ref>[[van"Bacterial deMeningitis"''. BeekCDC. D,1 deApril Gans2014.'' J,Archived Tunkel''from AR,the Wijdicksoriginal EFon (January5 2006). "Community-acquired bacterial meningitis inMarch adults"2016. TheRetrieved New5 EnglandMarch Journal of Medicine2016. 354 (1)[https: 44–53//www. doi:10cdc.1056gov/NEJMra052116. PMID 16394301meningitis/bacterial.html]]''</ref> Neneen lay feeñee ci xale yi, lu ci melni gaawa mer, tayeel, wala baña lekk.<ref>Ginsberg"Bacterial LMeningitis"''. (March 2004)CDC. "Difficult1 andApril recurrent2014.'' meningitis"Archived (PDF).''from Journalthe oforiginal Neurology,on Neurosurgery,5 andMarch Psychiatry2016. 75Retrieved Suppl5 1March (90001): i16–212016. doi[https:10.1136/jnnp/www.2003cdc.034272. PMC 1765649. <nowiki>PMID 14978146<gov/nowiki>. Archived (PDF) from the original on 21 January 2012meningitis/bacterial.html]''</ref> SuNi muy tàmbalee feeñ ci yaramyaramu ki ko wiam, mën na wane ban xeetu Meningite la nit ki am; ci misaal, Meningite bi bacterie meningococcal mën na ànd ak yeneen xeetu feeñal ci deru nit ki.<ref>[[Ferri,van Fredde F.Beek (2010).D, Ferri'sde differentialGans diagnosisJ, :Tunkel aAR, practicalWijdicks guideEF to(January the2006). differential"Community-acquired diagnosisbacterial ofmeningitis symptoms,in signs,adults". andThe clinicalNew disordersEngland (2ndJournal ed.)of Medicine. Philadelphia354 (1): Elsevier/Mosby44–53. pdoi:10. Chapter M1056/NEJMra052116. ISBN<nowiki>PMID 978-0-323-07699-916394301</nowiki>.][https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16394301]</ref>
 
Wiris, bacteriabakteri wala yeneen doomi jàngoro mën nañu jàpp wallwàll yu bari ci yaram wi, garab yi itam mën nañu ko waaye bariwul.<ref>[[Centers for DiseaseGinsberg Control PreventionL (CDC)March (May 20082004). "PrimaryDifficult amebicand meningoencephalitisrecurrent meningitis" (PDF). Journal of ArizonaNeurology, FloridaNeurosurgery, and Texas,Psychiatry. 2007"75 Suppl 1 (90001): i16–21. MMWRdoi:10.1136/jnnp.2003.034272. MorbidityPMC and1765649. Mortality<nowiki>PMID Weekly Report14978146</nowiki>. 57Archived (21PDF): 573–27.from PMIDthe 18509301original on 21 January 2012.[https://jnnp.bmj.com/content/jnnp/75/suppl_1/i16.full.]pdf]</ref> Meningite mën na faat doomu aadama ndax li muy yàq dafa jege youryuur gi ak moelle epiñeer; moo tax, su daledalee nit ki dañu ko wara gaaw faj.<ref>[["Viral Meningitis". CDC. 26 November 2014. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 5 March 2016.]]</ref> Suñu jamee (Une ponction lombaire) nit ki ci yaram lañuy mëna xam ndax amna Meningite am déet. Dañuy roof ràbb ci kanaal rachidien bi ngir taataan lenn ci liquide cephalo-rachidien (LCR), bi muur yuur gi ak moelle epiñeer bi. Ci ab lobolabo lañu càmbaree LCR.<ref>[https://web.archive.org/web/20110409213806/http://cid.oxfordjournals.org/content/39/9/1267.full.pdf]{{cite journal|vauthors=Tunkel AR, Hartman BJ, Kaplan SL, Kaufman BA, Roos KL, Scheld WM, Whitley RJ (November 2004). "|title=Practice guidelines for the management of bacterial meningitis" (PDF). |journal=Clinical Infectious Diseases. |volume=39 (|issue=9): |pages=1267–84.|date=November 2004|pmid=15494903|doi:=10.1086/425368|url=http://cid. <nowiki>PMID 15494903<oxfordjournals.org/nowiki>content/39/9/1267. Archived (PDF) from the original on full.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20110409213806/http://cid.oxfordjournals.org/content/39/9/1267.full.pdf|df=dmy-all|url-status=live|archive-date=9 April 2011.}}</ref>
 
Amna yenn xeetu meningite yoo xamni boo ñaqoo duñu la mënal dara, muy ñaq buybiy aare ci méningocoque, oreillon, pneumocoque ak Hib.<ref>GBDSáez-Llorens 2015X, DiseaseMcCracken Injury Incidence Prevalence CollaboratorsGH (OctoberJune 20162003). "Global,Bacterial regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Diseasemeningitis Studyin 2015children". Lancet. 388361 (100539375): 1545–16022139–48. doi:10.1016/S0140-6736(1603)3167813693-68. PMC 5055577. <nowiki>PMID 27733282<[https:/nowiki>/www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(03)13693-8/fulltext 12826449]</ref> Ñi nekk ci barab bu am yenn xeeti meningite yi mën nañuy jëfandikoo antibiotique, baaxna ci lool.<ref>GBD"Bacterial 2015Meningitis". MortalityCDC. Causes1 ofApril Death Collaborators (October 2016)2014. "Global,Archived regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980–2015: a systematic analysis forfrom the Globaloriginal Burdenon of5 DiseaseMarch Study 2015"2016. Lancet.Retrieved 3885 (10053):March 1459–15442016. doi[https:10.1016/s0140-6736(16)31012-1/www. PMC 5388903cdc. <nowiki>PMID 27733281<gov/nowiki>meningitis/bacterial.html]</ref> Li ñu wara njëkka jox ki am meningite bu metti bi mooy ay antibiotique ak yenn garab yuy xeex doomu jàngoro ji (virus).<ref>GBD"Bacterial 2013Meningitis". MortalityCDC. Causes1 ofApril Death Collaborators (January 2015)2014. "Global,Archived regional, and national age-sex specific all-cause and cause-specific mortality for 240 causes of death, 1990–2013: a systematic analysis forfrom the Globaloriginal Burdenon of5 DiseaseMarch Study 2013"2016. Lancet.Retrieved 3855 (9963):March 117–712016. doi[https:10.1016/S0140-6736(14)61682-2/www. PMC 4340604cdc. <nowiki>PMID 25530442<gov/nowiki>meningitis/bacterial.html]</ref> Soo bañee meningite bi indal la mettit yu dara wala mu am lumuy yàq ci sa der bi, dangay jël ay corticostéroïde ngir mu aar la ci yooyu jafe-jafe.<ref>Tunkel AR, Hartman BJ, Kaplan SL, Kaufman BA, Roos KL, Scheld WM, Whitley RJ (November 2004). "MeningococcalPractice meningitisguidelines Factfor sheetthe N°141management of bacterial meningitis" (PDF). WHOClinical Infectious Diseases. November39 (9): 20151267–84. doi:10.1086/425368. <nowiki>PMID 15494903</nowiki>. Archived (PDF) from the original on 59 MarchApril 20162011. Retrieved 5 March 2016[https://academic.oup.com/cid/article/39/9/1267/402080]</ref> Meningite mën na indil nit ki ay jafe-jafe su yàggee, maanaam mën nala tëxloo, soyloo, hydrocéphalie wala xel mu wayadi, sudee teelu ñu ko faj.<ref>[[Mosby'svan pocketde dictionaryBeek ofD, medicinede Gans J, nursingTunkel &AR, healthWijdicks professionsEF (6thJanuary ed.2006). St."Community-acquired Louis:bacterial Mosby/Elsevier.meningitis 2010.in padults". traumaticThe meningitis.New ISBNEngland 978-0-323-06604-4.Journal Archivedof fromMedicine. the354 original(1): on44–53. doi:10.1056/NEJMra052116. September<nowiki>PMID 201716394301</nowiki>.][https://www.nejm.org/doi/10.1056/NEJMra052116]</ref>
 
Ci atum 2015, meningite jàpp na lu tollu ci 8,7 milioŋ ciy nit.<ref>[[LiddellGBD HG,2015 Disease Injury Incidence ScottPrevalence RCollaborators (1940October 2016). "μῆνιγξ".Global, Aregional, Greek-Englishand Lexicon.national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, Oxford1990–2015: Clarendona Press.systematic Archivedanalysis fromfor the originalGlobal onBurden 8of NovemberDisease 2013Study 2015".] Lancet. 388 (10053): 1545–1602. doi:10.1016/S0140-6736(16)31678-6. PMC 5055577. <nowiki>PMID 27733282</nowiki>.[https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27733282]</ref> Feebar bi faatna 379 000 nit ci àdduna bi, wuute ak limu 464 000 yi mu faat ci atum 1990.<ref>vanGBD de2013 BeekMortality D,Causes deof GansDeath J,Collaborators Spanjaard(January L2015). "Global, Weisfelt Mregional, Reitsmaand JB,national Vermeulenage-sex Mspecific (Octoberall-cause 2004).and "Clinicalcause-specific featuresmortality andfor prognostic240 factorscauses inof adultsdeath, with1990–2013: bacteriala meningitis"systematic (PDF).analysis Thefor Newthe EnglandGlobal JournalBurden of MedicineDisease Study 2013". Lancet. 351385 (189963): 1849–59117–71. doi:10.10561016/NEJMoa040845S0140-6736(14)61682-2. PMC 4340604. <nowiki>PMID 1550981825530442</nowiki>.[https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25530442]</ref> Su nit ñi jëlee garab yi war ci meningitemeningitu bacteriebakteri bi, du mëna faat lu yegg 15%.<ref>Attia"Bacterial J, HatalaMeningitis". R, Cook DJ, Wong JG (July 1999)CDC. "The1 rationalApril clinical examination2014. DoesArchived thisfrom adultthe patientoriginal haveon acute5 meningitis?".March JAMA2016. 282Retrieved (2):5 175–81.March doi2016.[https:10.1001/jama/www.282cdc.2.175. <nowiki>PMID 10411200<gov/meningitis/nowiki>bacterial.html]</ref> At mu nekk dinidina am feebaru meningite bu bactériebakteri ci diggante weeru decembre ak juin ci biir Afrique bi ci suufu Sahara, ñu gën ko xame ci turu ceinture de meningite.<ref>Theilen"Meningococcal U,meningitis WilsonFact L,sheet WilsonN°141". G,WHO. BeattieNovember JO, Qureshi S, Simpson D (June 2008)2015. "ManagementArchived offrom invasivethe meningococcaloriginal diseaseon in5 childrenMarch and young people: summary of SIGN guidelines"2016. BMJ.Retrieved 3365 (7657):March 1367–702016. doi[https:10.1136/bmj/www.a129who. PMC 2427067. <nowiki>PMID 18556318<int/nowiki>.en/news-room/fact-sheets/detail/meningococcal-meningitis]</ref> Feebar bi mën na feeñ ci yeneen gox ci àdduna bi waaye du bari noonu.<ref>[[Management"Meningococcal ofmeningitis invasiveFact meningococcalsheet disease in children and young people (PDF)N°141". Edinburgh: Scottish Intercollegiate Guidelines Network (SIGN)WHO. MayNovember 2008. ISBN 978-1-905813-31-52015. Archived (PDF) from the original on 95 JulyMarch 20142016.] Retrieved 5 March 2016.[https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/meningococcal-meningitis]</ref> Baatu meningite mingi bawoo grek μῆνιγξ méninx, "membrane" ak sufiksu -ite, "inflammation"<ref>ThomasMosby's KE,pocket Hasbundictionary of Rmedicine, Jekelnursing J,& Quagliarellohealth VJprofessions (July6th 2002ed.). "TheSt. diagnosticLouis: accuracyMosby/Elsevier. of2010. Kernig'sp. sign,traumatic Brudzinski'smeningitis. sign,<nowiki>ISBN and978-0-323-06604-4</nowiki>. nuchalArchived rigidityfrom inthe adultsoriginal withon suspected10 meningitis"September (PDF)2017. Clinical Infectious Diseases. 35 (1)[https: 46–52//books. doi:10google.1086sn/340979. <nowiki>PMID 12060874</nowiki>.books?id=_QGaoiFCIDMC&pg=PT4755&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false]</ref>