Ag génnam juge Jolof jëm Njaaréem

Ci njëlug bisub gàwwu,ñaar fukki fan ak ñatt ci muharram,atum lasasin,la génn dem Njaaréem,mu julli woon suba ginaaw bi mu doxee lenn ci ay kilomet,mu fanaan ca la yées Tuubaa, ca guddig altine ja mu fanaan Tuubaa,ca Daarul Haliimil Xabiir,fa Sheex Abdu Rahmaan LO,muritam ba jàngal doomam yu mag yi,mu xëy nag jëm Njaaréem,fanaan fa guddig talaata ñaar fukki fan ak juroom ñatt,bi mu àggee Njaaréem,ñu dalal ko ci njëlbéen gi ci benn pàkk bu nekkoon ci wetu àttekat (goornoor) bu ndaw bi,àttekatu ñoñ bi (al haakimul ahlii,xanaa mooy gouverneur civil) ,ca jamono jooja ma nga dëkkoon ca wetam,barab boobu fa lanu tabax fi mu nekk jàngukaayu farañse bu mag bi (école française),ca penkub dëkk ba ,nee nanu ci safari lasasin,di junni ak ñatti téeméer ak fan-weer,la sëñ Ibra mom Sëñ bi gane àdduna,ca rabiihul awali atum alsasin,di junni ak ñatti téeméer ak fan-weer ak benn,mu tuxoo fa dem ca këram ga nekk ca kaw tund wa,ginaaw bi mu ko tàmblee defar ca weer wa ko njëkk,loolu nag mi ngi amoon ca bis bu njëkk ba walla ba ca topp,walla ya ko jege,dal di koy tudde Albuqhal Mubaaraka,di ci maanaa pàkk bu nu barkeel bi.



Ca ñaar fukk ak ñatt ci weeru sawaal atum balsasin di junni ak ñatti téeméer ak fan-weer ak ñaar,Sheex Abdul Ahad gane àdduna,ci muharram atum jalsasin di junni ak ñatti téeméer ak fan-weer ak ñatt,sëñ Abdu Xaadir gane àdduna,ci guddig àjjuma,ci fukki fan ak ñeent ci silqihda atum jalsasin ba tay sëñ Saaliwu gane àdduna,ci juroomi fan ci weeru kooru halsasin,di junni ak ñatti téeméer ak fan-weer ak juroom sëñ Suhaybu gane àdduna di rakki sëñ Abdul Ahad,ci silqihda hasasin ba tay la sëñ Abdus Samad gane moom itam,ci rabiihus saanii atum jamsasis,di junni ak ñatti téeméer ak ñéen-fukk ak ñatt,la Sheex Murtadaa gane àdduna.


Mu tàmbli jumaa ji atum halsasin,di junni ak ñatti téeméer ak fan-weer ak juroom,jéego ci ñaari tànkam yu tedd yi ci guddig dibéer,weeru rabiihus saanii,fàtte naa nag bis bi mu ci tollool,ñu tàmblee gas dal bi (fondmang bi) ci ñaar fukk ak juroom ñaar ci jmaadas saanii atum walsasin di junni ak ñatti téeméer ak fan weer ak juroom benn.

Tabax gi moom ñu door ko bisub altine ci yoor-yoor,Sëñ bi wàcc ci biir paxum xuba bi,Sheex Muxtaar Binta nekk ci wetam,yor ndab lu def ban ( xam naa simaa la war a jubloo wax) , Sëñ bi jël jumtukaayu tabax bi (turéel) dal di tibb ci ban bi (simaa bi) , wax bismil laah,sotti,jëluw xeer teg ci ban bi (simaa bi) ,jëlati gasukaay bi door ko ci xeer wi,jàng :”wa isyarfahu ibraahiimul qawaahida minal bayti,wa ismaahiilu rabbanaa taqabbal minna innaka antas samiihul haliimu” mu di ci maanaa :ba Ibraahiima di yékkati dal ya, (mbaa ponk ya, mbaa fondumang ya),ak Ismaahiil,,naan :yaw sama boroom nangul nu ndax ya’ay aji dégg ji,tey aji xam ji.


Mu dal di fay juge,julli ñaari ràkkaa,ñaan. Alhamdu lillah,ligéey bi àgg na ci juroom ñaari at,ci teewaayu Sëñ bi ,mu julli fa ñaari iid yi(tëbëski ak kori),ñaari yoon ci lu wër ,ñatteel bi kay laay sikk,waaye julliwu fa àjjuma .

Sëñ Mbakke BUSO nee na li ko waral mooy moom kat masu fa’a yéenee sax mukk,(ku yéenewut a sax àjjuma waru ko), ka fa njëkk a taxawal àjjuma mooy Sheex Ibraahiima,rakkam ja,ci dëppoo gu mu ci def ak Sheex Mbakke BUSO,ak doomi Sëñ bi ak magi taalube yi,ndax ñoom ñépp a fa yéene woon a sax. Ndax Sëñ bi moo digaloon mag ñi ñu sanc ci wetam,bàyyi boroom kàttan yi man a ligéey tey tarbiyawusi ñu nekk ca tool ya,di ligéey di indi.


Dëkk ba mujj di dëkk bi gën a dund, ak jàkkaam yeek daaraam yi,ak jàngukaayi xam-xam yi,kaamilub Sëñ bi nag bis bu nekk ñu wàcce ko ci bunt këram ñeenti yoon,ñaari yoon ginaaw jullig suba,aw yoon ginaaw tisbaar,ak weneen ginaaw tàkkusaan,bu dee guddig àjjuma ñu wàcce ko juroom ñaari yoon,mbootum loolu moom,Yàlla rekk a xam,mooy jullig farata gu mu julli gu nekk, tolloo’kub kaamil bu nu koy wàcceel,li ko tàmblee suba gi ba timis,juroom ñaar yi niy wàcce ci guddig àjjuma gi tolloo’k geey ayu bis gi = julli gu nekk kaamil.

Bu dee lu aju ci mbindlu mi moom, da daan def képp ku mokkal te rafetum mbind,ñu daa ko bindloo ab kaamil ci lu tolloo’k ñatti weer yu nekk,walla sumun walla robo walla sulus walla nisif ci weer wu nekk,mu ànd ko ak ku mu nirool mbind,mbaa ñu mu nirool.

Naka noonu ñi ko daan coobarewoo di ko def ngirYàlla,ci donga yi nekk ci biti,ak ñi ñu daa fay ci waa-rëw mi ak naar yi,weer wu nekk daa nanu am lu tolloo’k ay téeméer ciy kaamili loxo,lu bokkul ak li nuy jënd ci yu móol yi .

Xam naa ne bis daal jëndandoo nanu juroom ñaari téeméeri kaamiil ci yu móol yi,ci benn yaxantukat,yu bokkul ak téerey xam-xam yiy dikk di juge ci wàll gu nekk,yu nu binde loxo ak yu nu móol,deesul delloo mukk ab téere,ak doonte dikk na fi ay yooni yoon,ak doonte danoo dagg ñaari wàll yi.

Mu bire ci loolu ne menn njënd mi mu daa def moom saraxe rekk a ko waraloon ak doonte da ko daan suturaal ci ron ay njëkk,te loolu bokkul ak li mu daa seddale way ñàkk yiy laaj,mu di ag ndimbal ngir Yàlla,ak li mu daa jox boroom dara ja yi lépp ngir Yàlla rekk. Leeg-leeg bis, mu seddale ci ay junniy junni,bokk na ci li gën a yéemey li ñiy gis, gis,te ñiy dégg, dégg ko,mooy daa am bisub ñaar fukki fan ak juroom benn ci weeru koor,atum bamsasin,di junni ak ñatti téeméer ak ñéen-fukk ak ñaar, mu dajale nu,nun mbooleem bindkat yépp,yu rafet mbind yi,te booba ab takk bu réy ci këyit a ngi ci kanamam,mu ne nu ndax xam ngéen lu ma leen di doye ? ñu ne ko déewalaay,mu ne leen këyit gii daal laa bëgg ngéen bindal ma ci ab kaamil,te du ñu ne ma mukk teru waa ngii,ndare bu da ngéen ma ne kaamil baa ngii !, ndax da ngéen ko def ?,ñu ne waa-waaw,mu ne nu jël léen këyit gi ,nu jël ko ,seddoo ko ci sunu biir.


Nga xam ne da ngay gis ku jël ñaari isib,bind leen ci bis,ak ku jël ñaar bind leen ,keneen maas leen, ñu tàqalikoo ci loolu ci yoor-yoorub juroom benneelu fan ba,ku nekk ci nun xam na la mu war a bind,ak baat ba muy yam,ca digganteem ak ka mu ko seqal, dunu ci dolli ,dunu ci wàññi.

Kaamil bi noppi alhamdu lillaah,ci tisbaari bisub juroom ñeenteel bi,ñu jébbale ko, Sëñ bi xool ko,gisu ci lenn lu ko naqàri,du mbind mu gën a rëy moroom ja,du mu gën a sew,du lenn daal . Mu dal di sant Yàlla bu baax,daa di ne ndax déggagun ngéen fi ku bind walla mu bindlu ab kaamil ci ñatti fan ? Nu ne ko déedéet , mu santaat Yàlla,dal di jàng:(( innii laa udiihu hamala haamilin minkum)) muy ci maanaa,man de du ma sànk jëfi aji jëf ci yeen .

Bokk na ci li gën a yéeme ci mbir yi,li ma daloon ,mooy man kat daa am bis may yër benn ci téerey siira yi (jaar-jaari yonnant bi),yaakaar naa ne téere boobu nuy wax “Zaadul Mahaad fii hudaa xayril hibaad” la,di ci maanaa yobbalub delluwaay ba muy ëlëg,ci jubug gën ji jaam yi,ba ma àgg ci ñi doon bindal Yonnant bi(j.y.m)maanaam ñi ko doon bindal wahyu gi ak bataaxel yi,ma lim leen ñu doon fukk ak juroom benn,Yàlla dogal ma ne naa xool nu itam ñi ci matal ab kaamil ci koor gii ñaata lanu woon ,far lim ba di benn,ca noona ma def ñaari woy,wenn wi ma ñaan ci Yàlla ci barkeb bindkati Yonnant bi (j.y.m),wi ci des ma ñaan ci ,ci barkeb bindkati Sëñ bi,am benn waay ci sama gaa yi ku ci tuxale ci man woyuw bindkati Sëñ bi te boolewu ci wu bindkati Yonnant bi (j.y.m).

Ginaaw bi ma xool ci buntub ligéeykati Yonnant bi (j.y.m), ñuy juroom ñeent,ag jigéeen it nekk ci,mooy Barakatu yaayi Ayman,ma teg ci xool ligéeykati kër Sëñ bi,ca koor googee amul lu dul ñu toll ne ñoom,te ag jigéen bokk na ci, mooy Awa Saar jèbbéerub Sëñ bi,ma defati ñaari woy,kuréel gu ci nekk wenn tax la’a jug. Waaye ñaar yu saaba yi lakk,te kenn jotu leen a tuxal,ñaar yu ligéeykati ak bindkati Sëñ ba’a ngii:

Bismil laahir rahmaanir rahiimi, Muhammadu Lamiin Joop Dagana wax na di woy turi bindkati Sheexul Xadiim ca at ma mu koy woy,di leen tollale ak bindkati Yonnant bi (j.y.m) niki mu nekke loolu ci Zaadul Muhaad :


(ci barkeb ñi jaayante ak ngën ji ligéeykati Yonnant bi,daan ko bindal,di ci gërëmloo aji des ji) maa ngi lay ñaan ag jaayanteek moom gu dëggu,ni miy gërëme ku jaayante ak moom te di ko samp) ( ci barkeb Andariyi ,boroom mbégal mi,Muhammad mi nu tudde Bashiir) ( may ma ay mbég yuy leeral sama xol,yu di naa ci mujj di mbégum sama dëkk) (fàtteel ma ci moom lu dul li nga ma tànnal,may ηoy (jàpp) ci wépp yiw wees ma tànnal) (may ko ci yaw ak ci jëwrini Yonnant bi(j.y.m),mébëti xolam,akug jiital) (yaw sama boroom nekkal ma cig aar,ci barkeb jaamam ba Muhammadul Amiin) (nga dundal ci moom sama xol ci ay xalaat yuy tax nga gërëm ma ,bu ko defee ma dib jaam buy sant) (na nga ko may ag aju (jébbalu) gu dëggu,ci darajay ki nga xam ne wommatal nga ko lu wér la) (ci barkeb Sharif Mafaatim mu dañ mi kumpa,muritam bi nu melal ci ngënéel lu rëy li) (teralal sama xol ci jikko yu rafet,may njariñ lu sax ñeel mbindéef yi) (rafetalal samag dégg ak samay wax ñeel képp ku ma waxal yaw boroom may gi) (nekkal ko, ci di ko may li mu bëgg,ci yiwi ñaari kër yi,mu doon ag am gu mat) (yaw sama boroom ci darajay Daymaan,Muhammadul Xayri boroom koolute gi) (may ma xol ak làmmiñ wu laab cig neen, ñu xam ko cig sàmm) (te ma taqoo’k ragal Yàlla ak jëfe lu may tax a dab ñu mat ña) (may ko mu tukkee fa yaw gërëm ak jàmm,juy des di ànd ak moom ba àjjana) (ci barke turandoo wa ,muritam bu lewet ba,doomi Sulaymaan, Sëriñ Joob mu mucc mi) (sarax ma saxug cofeel ak rafetal,ak ag ubbiku ci njàngum Alxuraan) (ak jëllale ak dëddu lu dul lu rafet,ak jege luy bijjee jëme cig giim) (màngal jëme ca moom ay barke yu sax,yu ànd ak sellug dund,ak mujj gu rafet) (ak ci barkeb muriit ba ,doomi Sahiid NJAANI,Muxtaaram mu nu xam, mi mel ni Marjaan) (may ma saxug noppi ci lu amul njariñ,tey wax lu am njariñ,te am njariñ) (may ma kepp ku ma xam,mbaa mu dégg ma sopp ma ci lu dul ag xeeb) (yéwenalal ko àddunaam ak diineem,te nga méng ko yoolub jiyaarkat yi) (ci barkeb mbokkam ma ak saxiixam (mooy koo bokkal nday ak baay) bu baax bi,Ahmadu Binta boroom yéwén gu nu xam gi) (may ma ag lewet ak xol bu yaatu,ba ma far nekk dib sang bu yaatu) (may ma ag cawarte akug toroxlu,ak muñ,te nga sellal samy barab) (na nga ko dundal yaw buur bi ngën ji dund,te nga def ko ci ginaaw bi muy dund ca àjjana) (ak ca darajay doomi Faadil jii dib bindaakon,Majamba SILLA kay taarub bindkat yi) (doxal sama diggante ak lu ñaaw ba fàww,ci lu bir ak lu làqu ak luy jax-jaxiloo) (dóoral kiiraayul wattu ba fàww ci sama diggante ak bépp saay-saay bu dul jaamu) (màngal ko yaw boroom bi,ci ñaari kër yi,barke buy aare ci ñaari gàcca yi) (ak ci barkeb weer wi,doomi Muxtaar mi ñépp xam,di Ahmad waaye nu xame ko ci turu Moor Alima) (may ma may taarub alxuraan,te nga may ma barkeb jàngale) (kaweelal sama yite ci luy rafetal sama saayir ,ak sama baatin ànd ak xol bu laab) (may ko yaw buur bi xam-xam ak jëf,ak teggiin yuy indi lépp lu mu mébat) (ak ci barke doomi Ahmadul Muxtaar,Ahmadu Awa ,sang bu nu tànn bi) (may ma ag baax gu ag bon dul toppati,ak ag nangu gu lamb dul jege) (bépp ayib bu man a gàllankoore ci lu baax,na nga ma ko faral ba ma man a am texe gu sax) (may ko lépp lu mu bëgg,ci yaw,te nga saxal bànneexam ci ngërëm ) (ak ci darajay ki fëgg te sax fa,di Muhammad mi niy askanale Wajja) (saxalal samaw làmmiñ ci wax aw yiw,ci waxtu wu nekk, ma noppi nag wëlif aw ay) (na nga siwal samaw tur ci mbindéef yi,te nga def ko muy siiwug yiw) (na nga ko may mébatam ci gii ak gee kër,di ku nu laaf ci mbooloom aji matale ji) (ak ci barke doomi Ahmadu doomi Warxa mu Siin mi,kooku mooy Ahmadu KAN boroom askan wu nu ñongal wi) (may ma ag aaru te setal sama lépp ci lépp luy taqal lu set) ((musal ma ci njuumte,may mag lewet,guy béel ak man ,ak jépp jëmm ju mucc) (na nga tawal ci kawam niiri barke yuy sax ciy yëngoom aki dalam) (ci barke ki niy wooye Ahmadu SAAXO,ki nga xam ne ab deram tër tilimalu ko) (may ma nooyug kanam gu sax,déet ag ñëkk,gu koy ñaawal) (na nga ma def may mbégum dëkkandoo yi,tey mbégum mboleem maas gi) (na nga ko def muy boroomug dund gu teey,na nga def it ag deem di guy teey) (ak ci darajay cam su nu sangal ,su gànjaru soosu,di Ahmadu mii nga xam ne aw dàkkantalam mooy Moor SIISE) ( may ma may kok du yékkati ab jéego jëme ko ci lu dul sa gërëm,yaw aji wattu ji ,ànd aki xéewal) (na nga ma dëdduloo ba fàww ci lu dul luy tax nga gërëm ma,dëddug ku nu teral) (may ko mu man a saxal li nga gërëm,ba man a làq sa gërëm) (ak ci barke doomi Muxtaar mi niy dàkkantale Shams,te moom dafa mel ne ab jant ciw nitam) (jeexalal sama xol ci yaw ,may boroomug dund gu sax ci yaw,tey boroomi yéene) (na nga ma tàggatal njiit yi,te def leen ñoom ñépp ñuy samay soppe ci yaw) (ak ci darajay aji ragal ji Yàlla ,aji yéwén jiy teet lépp lu bon,Ahmad doomi Saynabu ji) (na nga ma may ag ragal Yàlla ,akug wattu akug dëggu,ci wepp yiw , may sàkku ag dëggal ci yaw) (na nga teetal sama xol ag bëgg àdduna,bëgg gog da na man a lor kuy wutug jeex ci Yàlla) (na nga ko gindi ciw yiw wow da na xeeb ba fàww sottikug niir yi,te kenn du ko xeeb) (te ci barkeb Usmaan mi nga xam ne ñi ngi koy wooye Demba KEBE,méngoo ma te fegal ma njàqare) (yaw sama boroom,ba fàww,na nga ma aar ci lépp lu my ñaawal niki wor) (may ko yaw buur bi ba àjjana,muccug yaram ak xol) (asaf naa nag ñu baax lool ci bindkat yu siiw yu kawey daraja yi) (bañ gi ma leen bañ a indi doyadig pas-pas waralu ko,waaye kay li ma sartoon a def moo ci mant a boole keneen) (yaw sama boroom,ci seen barke ñoom ñépp,na nga nangu sama ñaan gii ba fàww) (na nga nu may mu tukke fi yaw,gërëm ak yërmaande,te nga rafetal mujjug ku nekk ci nun) (ci darajay Ahmad ligéeykatu Ahmad,xéewal ak mucc yal na ko Yàlla mi ko yatt saxal ci moom) (ak ñoñam aki saabaam ñiy boroomug soppante ci yaw,ngir sa jëmm,ci lu dul ngàññante) (li feek kuy ñaan ci barkeb ku àgg ca aji rafet jay yonni yonnant yi,mi ngi am li muy ñaan). Sama boroom yal na nga nu nagul,yaw ay aji dégg jiy aji xam.


Woy wi mu defal ligéeykati Sëñ bi ,di ñaan Yàlla ci seen barke,tollale leen ak ligéeykati Yonnant bi (j.y.m),woy waa ngi nii:

(yaw sama boroom ci darajay juroom ñeent yoy ligéeyal nanu ngën ji jëwrini Yonnant bi,kok kawe na képp ku ligéeyal Yonnant bi (j.y.m) ) (saxalal sa ngërëm lu màgg li ba fàww,ci ki nga xam ne ag ligéeyalam lu nu saxal la) (sama kerkeraan jëm ci yaw,kiy buntub samag tonowu,kiy far ñaawtéef yi,kiy dañal ag mbon) (ci darajaj Malaamin NJAAY,boroom farlu gi ci ligéeyal Aji ñeewant jiy musal jépp aji gindee) (may ma ag cofeel guy taqoo’k xel mi,ci jëmmi ki nga xam ne def nga ko muy leerug réew mi) (na nga tàggat samay cér ci ligéeyal ko,tàggatug ka ma jegeel ci sottig xéewalam ya) (na nga ma def ma sopp képp ku sopp,aji ligéey jii,na nga ma def may ku mu sopp) (wommatal ko lépp lu mu mébat ci ligéeykat bi (Sëñ bi) ,niki muy xéewalee) (ci barke sëñ Moodu FAAL,maa ngi aaru ci lépp lu ñaaw,ba fàww) ( may ko li mu mébat ci àdduna’ak allaaxira,te nga fegal ko ñaari gàcca yi ak ñaari sawara yi) (na nga ma may ag mucc ci kiñaan ak bañ ab jullit,te nga leeral sama pas-pas) (na nga def ci sama xol yërmaande ju may nooyale jépp aji wow ji xol,ba kero muy nooy) (na nga may képp ku aju ci man ngën ji ag wommatu ñeel ma,ba ma man laa gërëmloo) (ci barkeb aji lënkaloom ju lewet,di Sahiid SALL,na nga ma fegal mbooleem lu ag xuppe di nekk) (màngal ko jàmm ak xéewal,gu sax ba kerook tàbbig àjjana) (na nga ma ci maye ag jub gu sax ci lépp loo digale) (na nga ma may ag not sama bànneex,ak bakan,ak saytaane ak àdduna) (na nga seral ci man xolub samay dëkkandoo,ñu jub tey diisoo) (ci barkeb camus Mbakke si ko daa rootal,di Aboobakrin,na nga dolli samay xeewal) (sottil ci kawam ci dexi yiw yi,lol da na koy jañal lor) (te nga kaweel sama yite ci moom ci li ma bëgg,ci lu dul may gestu lenn loo bëggul) (na nga ma may ag toroxlu ci képp ku ma dajeel ci julliti jamono ji) (na nga màggal ci sama xol ak sama bët,bépp murit bu askanoo ci man) (ak ci barkeb ki mu lënkalool,di Sahiid MBAKKE na nga ma may mboot muy jooyloo képp ku ma bañ) (may ko ci sunu sëriñ bi,la mu bëgg,ci àdduna’ak allaaxira ,mu dëppo ak la mu bëgg) (na nga ma may ab ligéey ci darajaam,mu dib sarax tukee fa yaw) (na nga ma may barke bob ku dul man dana ma ci ñee,ànd ak xol bu neex) (na nga nu may nun mbooloo mi aju ci Sëñ bi,urma ju dul xottiku) (ci darajay mbokkam ma Ibra MBAKKE,dañalal ayib yi ag dañal) ( may ko gën ji dund aki yiw yu koy bégal ci gii kër ak gee) (na nga matal samag mbañ-rus,musal sama xol ci mbañeel,te kaweel sama daraja) (na nga musal samay cér ci lépp lu bakkan man a ragal,ak doonte du lu metti) (na nga barkeel ñeel ma,ci sama mbokk yi ci Yàlla,ak ñeel sama mbokk yi ci Yàlla) (ak ci darajay doomi Maryama mi kawe fa Sëñ ba,miy Siidi Kala) (yal na ko kiy namm, defal la mu namm,ca kaw nammeelam,moom miy aji namm) (na nga ma def may ku dëggu fa yaw ci li ma bëgg te nga gindi ci man aji dëggu ji) (na nga rafetal sama njort ci bépp murit bu aju ci sama sëriñ,te nga teetal ma ku nu dàkku ki) (na nga ma musal cig yàkkamti,te may ma ma jot gaa ya) (ci barke camus cam yi,Mbakke JUUF,mi amul lu muy ragal) (may ma ma nekk kuy ligéeyal Sëñ bi li feek ma’a ngi dund,kii nga xam ne ligéeyal ko mooy ligéeyal aji jiitu ji (di Yàlla) (tàbbalal ma samay xemmemtéef ciy xemmemtéefam,dammal samag dëddu cig dëddoom) (ubbil ma yaw buur bi cig ligéeyalam,ag ubbi gu may aj ca kaw ña koy ligéeyal) (na nga sellal ag dundam ci guddal ko,te musal ko ci ay gàkk-gàkk,walla nga def ko far lem) (ak ci barkeb muritam bu jigéen ba Awa,jèbbéeram bay saxal lu baax) (may ko texeg dund,aki néeg yu kawe ci ginaaw bi) (may ma bakan bu dal ci Sëñ bi,bu doylu,bu dul jeng jëm ci ku dul moom) (tàggatal ma jigéen ñi,te yombalal ma seeni mbir,te nga dagg jafe ga) ( yéwénalal ma ko te def ko muy ndimal ci topp la) ( na nga ma wisaareel ay doom yu góor yu baax ak yu jigéen,yu baax,yu am diine te ñong) (ñoñ da nga dundal ci ñoom lislaam,di ma fegal ci ñoom yeddaange) (ñoñ da nga leen di barkeel ci jox leen wërsëg wu yaatu,wu dagan,ba ca àjjanay Aji yaatu ji) (na nga def ngën ji julli,goo xam ne da nga ci nangoo sama ñaan gii,ànd ak sutura su rëy) (ak xéewal gu sax gu nu gëttal,ca ka ñu xeeñal ngën ji gëtt) (di Muhammad,ak kuréelam ba bépp,te nga wuyyu ma ci seen barke yaw sama boroom) (wuyyug nangu,ak ngërëm ak teral,guy tax may ku nu wormaal ci biir gaa yu baax) (jeexalal samag dund ci lu rafet ci seen barke,ñuy ñu ñu béelal,ca saxuwaay bu kawe ba (àjjana) ) Subhaana rabbika rabbil hizzati hammaa yazifuun wa salaamun halal mursaliina wal hamdu lillaahi rabbil haalamiina.


Cig gàttal daal,dundug Sëñ bi ci Njaaréem gisunu ko fenn ci nettali ak jaar-jaari kenn ci sëñ su mag si,ci sariiha ak haqiiqa,lu dul li tegoodi ci yoon ci ligéeyub buur yi,muy jéem a def àttey yoon yi,di dagg loxoy sàcc yi,di jam njaalokat yu senge yi,ak door ñu sengewul ñi,ak di leen tumbrànkeel,te loolu wuute ak àttey àtte gi (nguur gi),ndax àtte yooyu daganalunu loolu,te dëppoowul ak seenuw doxiin wu mat ci fànni politig yi.

Fatabaarakal laa,ahsanal xaalixiin,mbooloo yi bari woon nanu ci moom ca Njaaréem,ba nguur gi mujjoon aaye ko muy dox ci nit ñi ci lu dul ag diggale,loolu taxoon muy wut ay palanteer yu ndaw,ci bunt bu nekk,ci wàlli kër gi gépp,nga xam ne fu mu tooge ba ubbi palanteer,ñaari nit ci ñu jege ñi man a gise bu nu jàlle ñeneen ñaar jegesi,noonu lanu koy nekke ci suba ba bëcëg ci li gën a bari,teg ca ñu nekkaat ca tàkkusaan ba timis ak lu ëpp guddi gi.

Amaa na leeg-leeg mu dem bind ag xasida,mbaa mu dem ca buntub jigéen ñay siyaaresi,mbaa mu dem nemmiku njaboot gi,su bëggee jàngale,da daan soril nit ñi bunt bi,ñu kuréelu,def géew,mu tàmblee tomb ci suuf ngir njàngalem sariiya ak haqiiqa,ci alxuraan ak haddiis ak hikkam,ak masalay fiq yi,amaa na mu jànglu xasida,bu ko defee wattukat yi jug jéeb,ci kàddu gu neex,moo xam danu koy xool,mbaa nu koy tari,xasida yooyu daawunu weesu tagg Yàlla ak Yonnantam ba,bu ko defee lekk yi ak naan yi,di daw ci diirub jataay bi,lu fa waay soxla rekk ci àdduna ak diine.


Nguur gi aayeeti ko mu dem ca jàkka ja,ba mu mujj def jàkkam ca fu jege kër ga,ndax moom kat daawul wuute jullig mbooloo ca jàkka ja,du guddi,du bëcëg,du tàngoor du sedd,du xiinadi ,du xiin, mu bàyyil nit ñi ci kër gi aw yoon wu nu man a jaar julli ji,moom mu wut aw yoonu boppam,wu koy àggale ca mihraab ba,du nu ko gis mukk,ndare bu daa taxaw ca mihraab ba,ubbi bunt bi ndare palanteer bu sew bob du tee ñu seen ko,ci mbooleem julli gi, bu ko defee mu daa tëj bunt bi bu noppee ci julli gi,daan ko ubbi it ngir jàngale.


Nu aayeeti ko muy dox ci yoon yi,te kat nit moom ku soxlawoo loolu la,ba mu mujj aajowoo sàkk ab palanteer bu sew,te sori ci làkkub kër gi,digganteem ak làkk bi aw yoon wu yaatoo ñeenti xasab a nga fa,mu fay jaar bu bëggee doxontu suba ak ngoon,walla guddi.

Nga gis nit ñi ñu wër ko,ci ginaaw palanteer bi,di dox ànd ak moom,di taxaw bu taxawee,ak fu mu jublu,amaa na mu taxaw ngir tufli leen bu noppee ci ñaan gi,mbaa mu jàngal leen am masala,jàng gi it da daan bir,loolu lépp ab politigam la woon ngir soxla gi ko nit ñi soxla,ngir jariñu,ak gindiku,ak soxla gi mu leen soxla ngir jariñ leen ak gindi leen,bu teelut a lijjanti loolu ñu lor ko ci taxaw ci kawam.


Seere nanu loolu ndax kat bis dagg nanu ko ci baaraamam,dagguw dàllam it,ngir xér ci laal jëmmam ju tedd ja . Waaye buuxante bu metti bi mooy waral ñuy dal ci kawam,ba koy gaañ ,te dunu jublu loolu . Bu ko defee muy gaañu ci loolu ndax moom jëmm ju tuuti,te doyadib bind la waaye di ku dëgër ca Yàlla,du yoqat,te du sonnu,ba bi ko mbirum Yàlla mi dikkalee,ñu tànn ñaar ngir ñu toppatoo ko,ñuy ñaari muritam yi Muhammad mom Abdu Rahmaan Attandaxii, mi faatu,ci ginaaw bi ci sawaal,atum bahsasin,di junni ak ñatti teemeeer ak juroom ñaar fukk ak ñaar, yal na ko Yàlla yërëm, kooku moo ko doon toppatoo ak mbokkam mi bind araf yii,Muhammadul Lamiin JOOB ,ñu duggal ko ab wata guddig àllarba yobb ko Tuubaa,ci pexe mom danu koo def ngir làq ko nit ñi .


Ñi ko doon gunge juroom lanu woon,sëñ Bashiir moo leen jiite woon . Mu dal di yonnee ca mbokkam ma,sëñ Muhammadul Faadal,xalifab ñaareel bi, te ca jamono jooja,ma nga woon ca wurumub dëkk ba,ca wetu Tuubaa , mu yonnee ca Sheex Ibraayma ca Daarul Muhtii,ak ca sëñ Mbakke BUSO,ca dëkkam ba ca wetu Tuubaa,mu yonneeti ca mag ña nekkoon Tuubaa, ñooñu daje ci diir bu gàtt,ba nu matee ñaar fukk ak juroom ñatt,sëñ Mbakke BUSO jiite leen,loolu lépp a ngi ame woon ci làqu gu tar,ngir bañ fitna, ñi ngi noppi bi fajar daataa jot,def fa ab néeg bu nuy tëj ak a tijji, bi ko nit ñi yëgee bi suba jotee,coow li jolli,bul laaj nag wax yeek jëf yi,loolu lépp bi muy am sëñ Moodu Mustafaa ngi Njaaréem di xamal nit ñi ak di leen dalal .


Bi nu noppee ci waajal gi,ma génn ci bunt bi ma njëkk a jot,laa daje ak kenn ci taalube yi,te booba moom yëgutoon li xewoon,mu ne ma man kat biig dama laa gént ,di la laaj Sëñ bi, nga ne ma: (( wamaa Muhammadin ilaa rasuulun,xad xalat min xablihir rusul)) muy ci maanaa Muhammad du lu dul ab yonnant,bu fi ay yonnant jiitu. Ma ne ko ni nga ko gente la deme de,duggal,bi mu duggee,tàmblee yéemu .

Ki boole téere bi defal na ko marsiya (marsiya = xasida gu niy waxe jëf ju baaxi ku faatu) ci ay bayit mooy bi nu njëkk a defal Sëñ bi, bi mu fi jugee,mi ngii:

(Sëñ bi wéy na jëm ca buur ba mu daa jaamu,ndax kat xamoon na ne fii kenn du fi des) (mu wogu di sàmm ndigali Yàlla yi,ngir ngërëmam tey teet li mu tere) (di tere lu bon tey digale lu baax,di def lu nu xam te du ca ëppal) (nekkoon na kenob diine ca bisi dundam,ñoñam de,moom lanu jublu woon ci sàkku dëgg) (gisoon nanu ne mooy seen baay,bu nu war a jox àqi baay,moom itam,mu gisoon ne àqi doom lu nu leen war a jox la) (mooy ki daa fàtteloo jirim yi seeni cosaan,daan faye aw ay ciw yiw ) (moom dey naataange la woon ñeel ñu ndóol ñi ko daa dikkal juge fu nekk ngir xontu) ( bu daganoon nu jote ay bakkan de,nu def ko,waaye ay sang jiitu nanu ko,juge fi,te kenn jotu leen ) (waaye de na la woor ne bu fàddoo wëlif nu ànd ak jëmm ja tam,du tee aw yiwam wiy dolliku du fàddu mukk wëliif nu) .


Buurub woykat yi it ca jamonoom ak wàllam,di Muhammad mom Muhallaa Alhasani defal ko moom itam marsiya bu yéemee yéeme,mi ngii: bismil laahir rahmaanir rahiimi,wasallal laahu halaa nabiyihil kariim, Muhammadu mom Muhallaa,mi nu gën a xame Naana,mi ngi wax di marsiyaal Xutbub Xawsu bu boroomam bu mag bii di Sheex Ahmadu Bamba mi nu xame ci turu Xaadim,yal na ko Yàlla labal ci géejug yërmaandeem,te sarax nu ci barkeem, aamiin:

(yoonu dee mooy dayob kuy dund,dund daal lu dul dee toppu ca) (nit ñépp a ca jëm nag (moom dee), bu bettewul ci bëcëg gi ,def ko ci guddi gi) (moom daa mel ni ab rawante bob mooy bant ba nu samp jëm ca,ku ko jéggeegul it ca nga jëm) (ndaw dayo bii di bu yéeme !,moom de mooy saxuwaayu seeni mbooloo,tey dajekaayu seeni kuréel) (lu waay tàyyeel tàyyeel du tee mu jot boobu dayo,lu waay sawar te bariy jumtukaay du tax mu romb ko ) (dee daal daa mel ni ndabul nganale lu nu woo ñépp,woote gu matale te yaatu) (bu aji ligéey ji wuyyo wooteg dee gi ti,te kenn bégu ci ) (jotoon naa wuyyu cig njëkk wooteb Yàlla bi te booba gindikat yi jugagun) (mu daa wuyyu wooteg képp ku woote jëme ci yoonu kawe ak teddnga ) (mu nekkoon di kiy woote ak a gindee jëme ci ngérum jàmm ak mucc) (moom de bi sàmmkat yi ruuralee seenum càmm,daa féeteek aji wattu ji,sàmm am càmmam) (teg nanu ko lepp lu diis lol yanukat ba gën a mag gën a dëgër àttanu ko).


Bokk na ci jikko yi mu ko limal: (ak dagg buumi ñaawtéef yépp,ci lu dul gestu guy gàllankoor walla yoqat) (ak dundal xol yi ci sikar ak waaraate yi rafet ci waaraate yi) (yéem naa ku mel ni moom, ci niir ak tawub dundalug xol, bu nuy màng, jëme ca suuf yu bekkoor ,yu naatadi yi)

Mu neeti: (ki ko tànn daal a ko woo jëme ko ci teraanga,ngir fay ko jëfam yu baax yi) (moom itam mu wuyyu,ba mu demee fekk fa la mu doon mébat,ci ngënéef yu gànjaru yi) (mu mujj ñàkk gi nu ko ñàkk,di lenn ci way jommale yi,te di am mbamb (xew-xew bu njàng) mu lëndëme ni tàggeg tàggekat yi) (Abdul Xadiim daal wéy na,di ku nu santi jëf,di ku ay mbootam lenni gàkk-gàkk nekku ci ) (Abdul Xadiim daal wéy na, te bënul lu dul bëtub ay may aki xéewal) (wari fas daal du woon yitéem, te ji ay tàndarma yuy dott it taxu ko woon a jug) (dundug buur yi de dug dudam ,ak doonte day joxe ay bóoli yu nu feesal) .